Grieks is voor ons Nederlanders een moeilijke taal. Het Grieks alfabet heeft geen 26 maar 24 letters en de Grieken kennen bijvoorbeeld ook meerdere i’s en o’s. De klinkers zijn in het Grieks allemaal kort en helder, vooral bij de e moeten wij Nederlanders daar goed op letten. Ook de lettercombinatie ai wordt als e uitgesproken. Er worden in het Grieks drie klinkers als i uitgesproken.
De Griekse taal is handig om te spreken tijdens je vakantie
Grieks is een taal die tamelijk snel gesproken wordt. Bovendien leggen de Grieken nauwelijks pauzes tussen de afzonderlijke woorden. Dit maakt het voor ons moeilijk om te horen waar het ene woord ophoud en het andere begint.
Om de Griekse taal te leren kun je in Nederland een (online) taalcursus volgen. Je kunt dit zelfstandig doen met media en leerboeken, maar veel Griekse verenigingen geven ook taalcursussen. Leuk als je op vakantie een paar woordjes Grieks kunt spreken. Om de taal echt goed te kunnen spreken en schrijven is een meerjarig traject vaak wel noodzakelijk. Leuk is het om tijdens je vakantie Griekse begroetingen te kunnen gebruiken.
Greeklish als Griekse taal
“Greeklish” (het woord is een samentrekking van Greek en English) is Grieks geschreven met Latijnse lettertekens, dat wil zeggen met onze lettertekens. Dit geschreven Grieks lijkt onlosmakelijk verbonden te zijn met onze “snelle” wereld van computers waarin internet, email en sms zulke belangrijke communicatiemiddelen zijn geworden. “Greeklish” lijkt dan ook in zwang gekomen te zijn in de beginperiode van het computertijdperk, toen nog niet alle computers het Griekse lettertype ondersteunden en het schrijven van Grieks met Latijnse lettertekens dus om puur technische redenen een noodzakelijk kwaad was. Maar niets is minder waar. “Greeklish”, in het Grieks φραγκοχιώτικα of ook wel φραγκολεβαντίνικα, is al veel ouder. De oudste, ons bekende, Griekse tekst geschreven met Latijnse lettertekens stamt uit 1595 en is gedrukt in Venetië en heet “Didaskalia Cristianiki is tin opoian…”
De term φραγκοχιώτικα valt uiteen in “φραγκο” wat verwijst naar “west-Europees” en in het bijzonder naar “rooms-katholiek” en “χιώτικα” wat zoveel betekent als “Chiotisch”, afkomstig uit Chios. In 1590 vestigden Jezuïeten zich op het eiland Chios. Zij legden zich toe op het bekeren van hun Griekssprekende leerlingen tot het rooms-katholieke geloof op de door hen opgerichte school. Zij gebruikten daarbij boeken die in het Grieks waren geschreven maar gedrukt met Latijnse lettertekens aangezien hun drukkerij slechts over Latijnse lettertekens beschikte. Vanuit Chios waaide het Frangochiotika over naar Smyrna, mede dankzij Italiaanse handelslieden die o.a. vanuit Chios, maar ook vanuit andere Griekse eilanden naar deze stad trokken, het centrum van de internationale handel in die tijd. Onder de zeer gemengde bevolking van Smyrna werd het Frangochiotika de voertaal. Volgens het Nationaal Archief in Den Haag is het Frangochiotika “een insulair Grieks dialect met sterke Italiaanse invloeden”. Dat het Frangochiotika sterke invloeden kent vanuit het Italiaans blijkt ook uit de volgende zin, genomen uit de komedie “Fortounatos” van Markos Antonius Foskolos uit 1655 geschreven op Kreta, dat eeuwenlang onder de invloedsfeer van Venetië verkeerde: Afedimu sibathismu chie i pinamu na sisso = φέντη μου συμπάθησ’μου και η πείνα μου να ζήσω.
“Greeklish” kan op verschillende manieren worden geschreven: allereerst kan men de officiële, internationale regels voor translitteratie volgen. Veelal echter wordt er gekozen voor een mengvorm tussen de fonetische weergave en een visuele weergave, een systeem waarbij de gebruikte symbolen lijken op Griekse letters zoals bijvoorbeeld in “8elw”. Naast deze schrijfwijzen is er ook nog een variant waarbij men de toetsenbordinstelling als uitgangspunt neemt. Het bijgaande schema geeft voor de belangrijkste letters en lettercombinaties de mogelijkheden weer. Naast het gebruik van “Greeklish” kent de moderne e-communicatie ook zijn typische afkortingen en uitdrukkingen.
Algemene Griekse woorden
Ja -> Neh
Nee -> Ochie
Dagen en data in het Grieks
Vandaag -> Siemera
Morgen -> Avrio
Gisteren -> Ochtes
Maandag -> Deftera
Dinsdag -> Trietie
Woensdag -> Tetartie
Donderdag -> Pemptie
Vrijdag -> Paraskevie
Zaterdag -> Savato
Zondag -> Kiriakie
Week -> Evdomada
Dag -> Mera
Jaar -> Chronos
Groeten in het Grieks
Goedemorgen -> Kalimera
Goedemiddag -> Kalimera
Goedenavond -> Kalispera
Goedenacht -> Kalinichta
Goedendag -> Jiasou
Welterusten -> Sto kalo
Goed reis -> Kalo Taxidi
Naar het strand in Griekenland
Strand -> Paralia
Zee -> Thalassa
Zwemmen -> Banjo
Bruin -> Mavros
Het weer in het Grieks
Mooi weer -> Kalo kero
Slecht weer -> Kako kero
Regen -> Vreksie
Zon -> Iljos
Wat voor weer is het morgen -> Tie kero tha echoeme avrio
Koud -> Krio
Warm -> Zesti
Reizen Griekse woordjes
Reis -> Taxidi
Vliegtuig -> Ajeroplano
Auto -> Aftokinito
Vliegveld -> Aerodromio
Vlucht -> Ptiesie
In het restaurant de Griekse taal
De rekening -> Logariasmo
Mag ik de rekening? -> To logariasmo parakalo
Ik wil graag -> Thelo
IJskoffie -> Frappeh
Menu -> Menoe
Ober -> Garsonie
Glas -> Potiri
Fles -> Boekali
Bord -> Pjato
Eten -> Trohoh
Drinken -> Pieno
In de supermarkt een woordje Grieks
Appel -> Milo
Melk -> Gala
Water -> Nero
Bier -> Biera
Citroen -> Lemoni
Yoghurt -> Jaoerti
Meloen -> Peponi
Watermeloen -> Karpoezi
Brood -> Psomie
Eieren -> Afga
Fruit -> Froeta
Perzik -> Rodakieno
Tellen in het Grieks
1 -> Enna
2 -> Dio
3 -> Tria
4 -> Tessera
5 -> Pende
6 -> Exie
7 -> Efta
8 -> Ochto
9 -> Enja
10 -> Dekka
100 -> Ekaton
200 -> Diakosia
1000 -> Chilia
