Paralympics

De Paralympische Spelen zijn het belangrijkst sportevenement ter wereld voor topsporters met een functiebeperking en worden iedere vier jaar gehouden in hetzelfde land en dezelfde stad als waar de Olympische Spelen plaatsvinden.

De 12e Paralympics waren in 2004 in Athene. Van 17 tot en met 28 september 2004 streden 4.000 atleten uit meer dan 130 landen om de medailles.

Het Paralympische Vuur werd op donderdagavond 9 september ontstoken. Het maakte een toer door Atika, het schiereiland waarop Athene ligt. Op 17 september arriveerde het in het Olympische Stadion tijdens de openingsceremonie. Het is voor de negende keer dat het Paralympische Vuur werd ontstoken. Dat gebeurde op de Oude Agora bij Thiseio, onder de Acropolis. In de week van zijn reis werd de toorts door 680 dragers vervoerd over een afstand van 410 kilometer. Veel archeologische en historische locaties kregen een bezoekje.

Athene een jaar na e Olympische Spelen

Een jaar na de openingsceremonie van de Olympische Spelen in Athene liggen de accommodaties en sportfaciliteiten en troosteloos bij. Een dikke laag mos bedekt het olympisch zwembad waar Inge de Bruijn en Pieter van den Hoogenband hun gouden races zwommen. Het Peace and friendship stadion, waar vorig jaar het olympisch volleybaltoernooi werd gehouden, is bezet door een zigeunerfamilie. Verpauperde gebouwen en grote bergen afval zijn de erfenis van de prima verlopen Olympische Spelen in Athene 2004.

In totaal hebben de Grieken 13 miljard Euro geïnvesteerd in de Spelen, terwijl aanvankelijk in 1997 slechts 2,2 miljard Euro was begroot. Het blijkt weggegooid geld. De dure accommodaties staan al sinds het einde van de Olympische Spelen leeg en Griekse bedrijven staan niet bepaald in de rij om de complexen over te nemen. Voor de olympische roeibaan heeft men wel een plan klaarliggen. Dit lijkt de ideale plaats voor een waterpretpark, alleen is het nog wachten op een investeerder. Het onderhoud aan de leegstaande gebouwen kost Griekenland jaarlijks alleen al 100 miljoen Euro. De Griekse burger, als belastingbetaler, is hier het slachtoffer van.

Olympische weer

De maanden juli en augustus zijn in Griekenland de warmste met in Athene een middagtemperatuur van gemiddeld 31 graden en een nachtelijk minimum van 23 graden. Tot nu toe heeft het weer zich daar aardig aan gehouden. Voor de sporters is het niet te hopen dat er een hittegolf aangekondigd wordt; de normen liggen daar namelijk een stuk hoger dan in ons land. In Griekenland heerst een hittegolf als het minstens twee dagen achtereen warmer is dan 37 graden en de nachten zo warm zijn dat het etmaalgemiddelde van de temperatuur minstens 31 graden bedraagt. Tijdens een Griekse hittegolf kunnen de temperaturen op 40 graden uitkomen.

Voor Athene is het de hoogste temperatuur ooit gemeten maar op andere plaatsen zelfs in de buurt van de hoofdstad zijn de laatste jaren geregeld temperaturen gemeten tussen 40 en 45 graden. Het absolute record voor het hele land is 48,0 graden in 1997 gemeten op vliegveld Elefsis, niet ver van Athene. Als de wind uit de Sahara waait, de Sirocco, blijft het ook ’s nachts verschrikkelijk heet. Met name op de Griekse eilanden komt het kwik dan soms de hele nacht niet onder de 30 graden. Op het eiland Kythira werd op 6 juli 2000 zelfs een minimum geregistreerd van 33,8 graden. Een voordeel is wel dat de lucht onder die omstandigheden zeer droog is. Met een luchtvochtigheid van minder dan 10% voelt de hitte minder erg aan. Gewoonlijk is het echter veel vochtiger en bedraagt de relatieve vochtigheid in Athene in augustus 48%. Dat is overigens veel minder dan de 72% bij de Olympische Spelen van 1996 in Atlanta.

Verder baadt Griekenland in de zon, gemiddeld zo’n 12 uur per dag. Augustus telt in Athene 340 zonuren, bijna het dubbele van De Bilt. De kans op regen en onweer is niet groot maar ook niet te verwaarlozen. In augustus krijgt Athene gemiddeld 8 mm die meestal uit een flinke bui valt. Hoewel de wind gemiddeld zwak is uit het noordoosten kunnen lokale bergwinden (de Meltemi) problemen geven bij zeil- en roeiwedstrijden, zoals nu al een paar keer gebeurd is. Bij de spelen in 1896 in Griekenland moesten die wedstrijden worden afgelast vanwege de wind.

Geschiedenis Olympische Spelen

De Olympische Spelen uit de Oudheid noemt men ook wel de Klassieke of Antieke Olympische Spelen. Zij zijn waarschijnlijk ontstaan uit offerplechtigheden die de oude Grieken uitvoerden om hun goden gunstig te stemmen.

In Olympia had je de Spelen ter ere van Zeus, maar hij werd ook vereerd op de Nemeïsche Spelen. Apollo werd vereerd op de Pythische Spelen en Poseidon op de Istmische Spelen. Daarnaast had je ook nog de Pan-Atheense Spelen ter ere van de godin Pallas Athena.

Al deze Spelen ontstonden rond de verering van een god of godin. Wedstrijden, in de letterlijke zin van het woord, waren een manier om de goden te bedanken voor een overwinning. Er is een verhaal dat vertelt dat Zeus na een overwinning op zijn vader Kronos als eerste een wedstrijd in Olympia organiseerde. Een ander verhaal vertelt dat het juist de halfgod en held Herakles was die de eerste wedstrijden organiseerde, nadat hij de stallen van koning Augeias van Elis had schoon gespoeld door de rivier de Alfeios te verleggen. Dit als een uiting van dank voor het slagen van één van de twaalf werken die hem door Zeus waren opgelegd.

Er zijn ook verhalen die spreken van gevechten op het graf van een overleden edelman. Dit deden bijvoorbeeld de Etrusken in het noorden van Italië. Deze gevechten groeiden uit tot ware gladiatorengevechten. In de Griekse heldentijd zou dit gedaan worden op de graven van de helden. Deze plaatsen zouden later uitgroeien tot religieuze centra.

Een feit is in ieder geval wel dat het sportgebied van Olympia, bij de plaats Elis op het schiereiland de Peloponnesos als heilige grond werd beschouwd. Op deze plaats verrees als eerste een tempel gewijd aan Hera, de vrouw van Zeus en Zeus samen. Na verloop van tijd werd een grotere tempel gebouwd voor Zeus alleen en kreeg Hera de kleine tempel voor zichzelf.

De eerste Olympische Spelen

De eerste Olympische Spelen werden waarschijnlijk al in de negende eeuw voor Christus in Olympia gehouden. Het verhaal gaat dat ene koning Ifitos van Elis van het Orakel van Delphi te horen kreeg dat hij Griekenland kon redden van ziekten en burgeroorlogen als hij de oude Spelen weer nieuw leven zou inblazen. Hij zorgde voor een wapenstilstand en nodigde alle andere staten van Griekenland uit om in vrede naar Olympia te komen.

Wat zeker is, is dat de eerste Olympische Spelen in 776 voor Chr. werden gehouden. Vanaf dat jaartal ging de eerste olympiade van start. Een olympiade is de periode van vier jaar tussen twee opeenvolgende Spelen in. Ook al konden er door omstandigheden niet altijd Spelen gehouden worden, toch ging de telling in olympiades door. In de 20e eeuw is het door twee wereldoorlogen niet mogelijk geweest om de Spelen in 1916, 1940 en 1944 te houden. In 2000 ging in Sydney “olympiade XXVII “( de 27e ) van start.

In 776 was er slechts één wedstrijdonderdeel en dat was de dromos. Bij dat hardlooponderdeel werd er 192,27 meter afgelegd, oftewel 600 keer de voet van Zeus( of van Herakles, dat weet men niet zeker). Deze afstand was éénmaal de lengte van het stadion. Eén voet was dus 32 cm. In het Engelse taalgebied meet men tegenwoordig nog steeds in “feet”. Dus “six feet tall ” betekent dat iemand ongeveer twee meter lang is. Aangezien je deze afstand van zo’n 200 meter volgens huidige records binnen zo’n 20 seconden kunt afleggen, waren de Spelen als het gaat om het sportonderdeel snel voorbij.

De organisatie van de Olympische Spelen

Officieel begon de volgende olympiade bij de eerstvolgende volle maan na midzomer. Als wij er vanuit gaan dat midzomer viel op de langste dag(ongeveer 21 juni), dan konden de Spelen ongeveer een maand later beginnen. De bronnen spreken meestal over de augustusmaand als maand van de Spelen.

De organisatie van de Spelen was in handen van de hellanodikai. Zij zagen er op toe dat de atleten minstens tien maanden voor de Spelen in training gingen.

Daarnaast hadden zij de taak om het terrein van Olympia klaar te maken voor het grote evenement, waar toch duizenden mensen op af kwamen.

Het waren ook de hellanodikai die de godsdienstige handelingen verrichtten, maar daarnaast ook als scheidsrechters optraden bij de afzonderlijke wedstrijden. Zij waren tijdens de wedstrijden gemakkelijk te onderscheiden van de atleten, daar zij als enige gekleed gingen. Zij hadden ook altijd een stok bij zich, waarmee zij verruwing van het spel of overtreding van de regels konden bestraffen.

De onderdelen van de Olympische Spelen

In het oude Griekenland beoefende men andere sporten dan tegenwoordig. Teamsporten werden er in Olympia niet beoefend. In ieder geval niet als officieel sportonderdeel. Er zijn wel afbeeldingen van sporters die ter ontspanning samen een balspel deden.

Ook de marathon bestond niet als Olympisch nummer, terwijl je dat misschien wel verwacht had.

Hardlopen

De eerste onderdelen bestonden uit een lange sprint (192 m), een middenafstand (384 m) en een lange afstand (4614 m). Zie ook boven.

Een bijzonder hardloopnummer was de hiplotodromos: een lange sprint in wapenuitrusting( helm, schild en in de begintijd ook nog scheenbeschermers). Men denkt dat er niet meer dan 25 atleten aan meededen, daar er in de tempel van Zeus niet meer dan 25 schilden zouden hebben gehangen.

Men zou twee keer de lengte van het stadion moeten lopen, dus 2 keer de dromos.

Dit onderdeel maakt duidelijk waaruit de sporten oorspronkelijk zijn ontstaan: uit de oorlogvoering. Een hopliet is namelijk een Griekse soldaat, die bewapend met een hoplon (=schild), borstpantser, scheenplaten en lans een geduchte tegenstander was. Je kon ze misschien nog het beste vergelijken met de Middeleeuwse ridders, daar de hoplieten ook van goede stand waren( minimaal middenklasse).

Met zo’n wapenuitrusting vechten was al een sport op zich. Alleen het schild al woog vele kilo’s.

Je begrijpt wel dat dit hardloopnummer één van de zwaarste nummers was.

Speerwerpen

Speerwerpen was een onderdeel van de pentatlon (=vijfkamp). Men maakte gebruik van een tamelijk lichte speer van vlierhout. Aan de speer was een werpkoord bevestigd( wel zodat het los kon gaan). De bedoeling was dat de speer als deze weggeworpen werd door het leren werpkoord ging roteren, dus rond zijn as ging draaien. De speer werd daardoor stabieler in de lucht en kon dus verder gegooid worden. Er werden waarschijnlijk net zulke afstanden als tegenwoordig geworpen, dus tussen de 80 en de 100 meter.

Verspringen

Verspringen voerde men vroeger anders uit dan tegenwoordig. Of men vroeger een aanloop nam weet men niet, maar afbeeldingen tonen wel verspringers met halteres (=gewichten) in hun handen. Een in Olympia gevonden springgewicht weegt 4,5 kilo. Dat zou betekenen dat zij met 9 kilo aan gewicht ver probeerden te springen. Maar misschien was het gevonden gewicht slechts voor de sier en waren de echte gewichten lichter. Er is in ieder geval een record bekend van 16,66 meter! Aangezien het record verspringen tegenwoordig op 8 meter 95 staat, ligt het voor de hand om te veronderstellen dat men vroeger verschillende pogingen bij elkaar optelde of dat men gebruik maakte van een hink-stap-sprong.

Discuswerpen

Als er één sport bekend staat als een klassieke sport, dan is het wel het discuswerpen. Toen men dat onderdeel bij de Spelen van Athene wilde invoeren moesten sporters eerst naar oude afbeeldingen van Griekse discuswerpers kijken en natuurlijk naar het bekende beeld dat er van een discuswerper is gemaakt(zie bovenkant pagina).

De discus varieerde vroeger in gewicht. Men zorgde er wel voor dat de atleten in 1 wedstrijd hetzelfde gewicht gebruikten. De disci waren van brons, marmer of lood en maten in doorsnede 17 tot 35 cm en wogen 1,5 tot 6,5 kilo. Men weet niet of men vroeger al ronddraaide voor men de discus weggooide.

Worstelen, Boksen en Pankration

Ook de vechtsporten kwamen natuurlijk rechtstreeks voort uit de oorlogvoering.

Bij het worstelen was het de bedoeling om de tegenstander met zijn rug op de grond te gooien. De wedstrijd was pas afgelopen als de tegenstander drie keer op de grond was gegooid, hoe lang het ook duurde.

Bij het boksen was er ook geen tijdslimiet. Het gevecht ging net zolang door tot dat er één van de twee het moest opgeven. De boksers gebruikten geen handschoenen, zoals tegenwoordig, maar wikkelden leren riemen om hun handen en onderarmen. Later schijnt men loden puntige kogeltjes op de riemen te hebben bevestigd. Je begrijpt wel dat een klap met dergelijke handriemen slecht voor je konden aflopen. De boksers waren dan ook gemakkelijk te herkennen. Velen hadden bloemkooloren en verminkte gezichten.

Het pankration was de vechtsport, waarbij vrijwel alles mocht. Slaan, trappen, verwurgen, vingers breken. Wat niet mocht was bijten en elkaars ogen uitsteken!

Wagenrennen en paardenraces

In het hippodroom werden de hippische sporten afgewerkt. Het hippodroom was te vergelijken met het stadion van de hardlopers. Niet meer dan een lange baan in de open lucht.

Bij de wagenrennen deden wagens met twee paarden ervoor mee(=tweespan) en met vier paarden ervoor(=vierspan).Niet de berijder van de wagens kreeg als hij won de overwinningstak, maar de eigenaar van de paarden. Een bekende winnaar was Alkibiades.

De gewone paardenraces gingen net zo als tegenwoordig in zijn werk. Een jockey mende de paarden. Maar de eigenaar van de paarden kreeg de overwinningstak.

Waar werden de Olympische Spelen gehouden

1896 Athene 13 landen 311 deelnemers
1900 Parijs 22 landen 1330 deelnemers
1904 St Louis 13 landen 625 deelnemers
1906 Athene 20 landen 884 deelnemers
1908 Londen 22 landen 2056 deelnemers
1912 Stockholm 28 landen 2546 deelnemers
1920 Antwerpen 29 landen 2692 deelnemers
1924 Parijs 44 landen 3092 deelnemers
1928 Amsterdam 46 landen 3014 deelnemers
1932 Los Angeles 37 landen 1408 deelnemers
1936 Berlijn 49 landen 4066 deelnemers
1948 Londen 59 landen 4099 deelnemers
1952 Helsinki 69 landen 4925 deelnemers
1956 Melbourne en Stockholm 67+29 landen 3184+158 deelnemers
1960 Rome 83 landen 5346 deelnemers
1964 Tokyo 93 landen 5140 deelnemers
1968 Mexico City 112 landen 5530 deelnemers
1972 München 122 landen 7152 deelnemers
1976 Montreal 92 landen 6085 deelnemers
1980 Moskou 81 landen 5326 deelnemers
1984 Los Angeles 140 landen 7078 deelnemers
1988 Seoul 159 landen 8465 deelnemers
1992 Barcelona 171 landen 10517 deelnemers
1996 Atlanta 197 landen 10320 deelnemers
2000 Sidney 199 landen 10651 deelnemers
2004 Athene 202 landen 11000 deelnemers
2008 Peking 204 landen 10942 deelnemers
2012 Londen 204 landen 10820 deelnemers
2016 Rio de Janeiro 207 landen 11551 deelnemers
2020 Tokio 204 landen 11091 deelnemers