Het historisch erfgoed ligt er op straat. Mozaïeken, zuilen, poorten, graftombes en baden lijken achteloos over het kleine Argyroupoli te zijn uitgestrooid. Het bergdorp is echter meer dan alleen een ‘museum’ over de Romeinse, Byzantijnse en Venetiaanse periodes. Het is ook een lustoord, met zijn verkoelende waterbronnen, overschaduwde taverna’s en fraaie wandelpaden. En last but not least, Argyroupoli is een prima vertrekpunt voor het ontdekken van Kreta. De kust en de historische stad Rethymnon liggen vlakbij.

Bij de eerste kennismaking, laat op de avond, maakt Argyroupoli een stille indruk. De taverna’s zijn gesloten en er loopt zelfs geen kat op straat. Maar als ik de volgende ochtend uit het raam van mijn slaapkamer kijk, is het beeld een stuk levendiger: ik zie groepjes toeristen langs wandelen met een plattegrond in hun hand. Ze staan langdurig stil op de hoek van het straatje waarin mijn onderkomen, Arcus Luxury Villas, gevestigd is. Er is blijkbaar van alles te zien, dus na het ontbijt trek ik mijn wandelschoenen aan en ga Argyroupoli ontdekken. De bezienswaardigheid op de hoek van de straat blijkt een monumentale toegangspoort te zijn, waarin een wat sombere inscriptie is gebeiteld: Omnia Mundi Fumus et Umbra (‘Alles wat je ziet is rook en schaduw’). Er is een legende aan verbonden, die illustratief is voor de Kretenzer geschiedenis: het verhaal van een trots en dapper volk dat zich altijd verzette tegen vreemde overheersers. Een Venetiaanse machthebber, Francesco da Molin, huwde zijn dochter Sofia uit aan Petros, zoon van de Kretenzer rebel Yerogios Kantanoleon. Beide families spraken de hoop uit dat hiermee een eind zou komen aan de strijd. Francesco had echter een geheime agenda. Nadat hij de familie en vrienden van de bruidegom dronken had gevoerd, liet hij zijn soldaten binnen om de rebelse familie te arresteren. Tijdens de daaropvolgende dagen werden alle rebellen in de straten van het dorp opgehangen, als waarschuwing voor de lokale bevolking.

Alles ademt avocado

De rondwandeling voert door het hoogst gelegen deel van Argyroupoli, langs de ruïne van een Venetiaanse villa, een marmeren waterreservoir uit de 3e eeuw voor Christus, een oud marktplein, twee kerkjes en een Romeins vloermozaïek met zo’n 7000 stukjes in zes kleuren. Het is indrukwekkend om te zien hoeveel historisch erfgoed bewaard is gebleven op zo’n klein oppervlak. Ik geniet ook van het uitzicht, op de omliggende bergen en in de verte de zee. De wandeling eindigt op een romantisch ogend pleintje, dat met de doorgaande weg verbonden is via een boog. Er zijn wat winkeltjes en cafés en langs de kant vormt een rijtje tafels en stoelen een aangenaam terras. Het centrale thema lijkt avocado. In Lappa Avocado worden beauty- en health producten verkocht op basis van avocado. De serveerster van Lappa Café adviseert me avocado met tonijnsalade. “Die is erg goed”, prijst ze aan, “Afkomstig van onze eigen plantage”. Ik krijg er geen spijt van. De vier boterzachte avocadohelften, gevuld met tonijnsalade en afgeblust met een glas lokale rode wijn leveren samen met brood en wat rauwkost een prima lunch op. En dat alles voor € 5.

Met dank aan keizer Augustus

Ook de omgeving van Argyroupoli nodigt uit tot wandelen. Aan de noordoostelijke rand van het dorp daal ik via een oude Romeinse weg af naar het grotkerkje ‘van de vijf maagden’. Het verwijst naar vijf jonge vrouwen die in de 3e eeuw vanwege hun christelijk geloof ter dood werden gebracht door de Romeinse overheersers. Het interieur is ontroerend eenvoudig: enkele iconen en wat altaartjes op een paar vierkante meter. Iets lager dan het kerkje bevindt zich een necropolis (dodenstad) met tientallen handmatig uitgehakte rotsgraven. Het is heerlijk stil langs het pad. Er zijn geen andere wandelaars en ik hoor alleen vogelgeluiden. Maar langzaam zwelt een ander geluid aan: ruisend water. Ik nader de waterbron, die de dorpsbewoners in 27 voor Christus als dank voor hun loyaliteit kregen van de Romeinse keizer Augustus. Als een soort poort staan voor de bron twee enorme platanen. Die schijnen hier al tweeduizend jaar te staan. Aanvankelijk als één boom. De boom werd echter zo groot dat de waterhalers uit het dorp er met hun ezelskar niet meer langs konden. Ze kliefden de boom doormidden en legden er een pad doorheen. Het bronwater stroomt met veel lawaai uit kranen en door goten. Ernaast een picknickplek met bankjes, schaduw en onbeperkt koel water. Een heerlijke plek om even uit te rusten!

Proosten op een mooie dag

Een volgende wandeling voert naar een meer toeristisch oord: de bronnen en watervallen ten westen van Argyroupoli. Deze plek is per auto bereikbaar en een geliefde weekendbestemming voor Kretenzers. Ik wandel er vanuit het dorp heen en dat tochtje is een echte aanrader. Vanaf de boog bij Lappa Avocado daal ik over een steil pad af, door het lager gelegen deel van Argyroupoli. De bochtige steegjes, met witgekalkte huizen, blauw en groen geschilderd houtwerk en bakken vol bloemen, bieden om elke hoek een nieuw uitzicht. Als de bebouwing eindigt daal ik verder af over een bochtig rotspad. Het is warm en ik ben blij met de weelderige begroeiing, die een verkoelende schaduw biedt. Ook tijdens deze wandeling zwelt langzaam het geluid van klaterend water aan. Ik kom uit op een pleintje bij een waterval en een rij kranen, waaruit helder water stroomt. Naast de waterval bevindt zich het lommerrijk terras van restaurant Kastro. Het heeft door de vele bloemen en al dat water het karakter van een lustoord. Ik geniet van een lunch met wijn en van de fijne sfeer van deze plek. Het wordt langzaam drukker en na afloop van het maal loop ik even naar de keuken om de rekening te voldoen. Dat gaat natuurlijk niet zomaar. Eerst krijg ik een schoteltje in honing ingelegd fruit als dessert en daarna raki voor de spijsvertering. Niet één glas, maar een hele karaf. Ik denk aan de klim naar het dorp die nog voor mij ligt en schenk slechts een klein glaasje in. Mijn gastheer kijkt bedenkelijk, pakt ook een glas en schenkt voor ons samen in. “Even proosten”, lacht hij. “Het is een mooie dag!” Daar heeft hij gelijk in. Ik drink dus vrolijk mee en ben blij dat er hier beneden nog een mooi grotkerkje en diverse ruïnes te bezichtigen zijn van molens, een Romeins bad en een mozaïek. En dat er een fijn bankje naast de waterbron staat. De klim kan nog wel even wachten…

Van creme tot gebak

Het is vanuit Argyroupoli een half uur rijden naar de historische stad Rethymnon. Langs het kilometers lange zandstrand tussen Georgioupoli en Episkopi rijd ik er over de kustweg heen. Rethymnon is een populaire bestemming en ik ben extra vroeg op weg gegaan. Dat pakt goed uit, ik kan de auto bij het centraal gelegen fort parkeren en langs zee naar de historische Venetiaanse haven wandelen. Het is heerlijk rustig en ik geniet met zicht op de vuurtoren van een kop espresso. De ober is druk met het werven van klanten, maar maakt vriendelijk tijd als ik hem vraag naar een bekende bonbon- en ijssalon, waarvan ik in Nederland hoorde, maar de naam niet weet. Hij fronst zijn wenkbrauwen. “Bekend in Nederland? Ga naar Meli, verderop aan de boulevard. Die staat heel goed bekend in Rethymnon, dus misschien ook wel in Nederland.” Hij gebaart richting boulevard en gaat snel verder met het verleiden van passanten om op zijn terras koffie te drinken. Ik wandel via de smalle, deels overdekte straatjes achter de haven in de aangegeven richting. Er zijn veel leuke winkels met kleding en souvenirs. Uitgebreid neem ik de tijd voor Taste of life, een klein zaakje in de Souliou-straat, waar de gepassioneerde Matheos oliën en cosmetica verkoopt op basis van olijven en andere Kretenzer ingrediënten. Uitgebreid vertelt hij wat alle lotions, zeepjes en crèmes doen voor de huid en smeert ze ter demonstratie op mijn handen en armen. Met een gevulde tas en in een geurige wolk vervolg ik mijn weg. Maar in Meli aangekomen spoel ik snel al die geurtjes op het toilet af. De taarten, gebakjes en het ijs in de vitrine zien er zo smakelijk uit, daar moet ik mijn geur- en smaakpapillen voor vrij maken. Vanavond, na een uitgebreid bad, is het weer tijd voor de Kretenzer cosmetica.