Alle ingrediënten voor een aangename vakantie zijn op Samos aanwezig. Maar hoe is het om er te wonen? Griekenland Magazine bezocht Nederlanders die zich op het eiland hebben gevestigd. ‘Het is heel raar, maar het voelde als thuiskomen’.

Onze reporter reisde af naar het eiland in de Egeïsche zee om persoonlijk de verhalen van landgenoten op te tekenen.

Een kronkelige weg die de auto langzaam hoger de bergen invoert. Asfalt dat plaatsmaakt voor puin. Rechts, links, rechtsaf; precies zoals Hillie Kuijpers heeft aangegeven. Nog een stukje zandpad en dan zie je het huis liggen. Een hond die tegemoet komt lopen, een hartelijke ontvangst en twee openvallende monden van de bezoekers. Wat een fenomenaal uitzicht! Eerst een stukje berg, dan het plaatsje Agios Konstantinos en tot slot de zee. In één oogopslag! Hillie (71 jaar) lacht. Gewend aan vleiende woorden. “Mooi he? We zijn ook erg blij hier.”

‘We’ zijn Hillie en haar Zwitserse partner Henri, tevens de architect van het moderne nieuwe huis. Al in 1986 was de Nederlandse voor het eerst op Samos. Wat er toen met haar gebeurde, kan zij moeilijk omschrijven: “Toen de deur van het vliegtuig open ging, rook ik de geur van Samos. Ik was er nog nooit geweest, maar had meteen het gevoel van ‘dit ken ik’. Het is heel raar, maar het voelde als thuiskomen.”

Toen op haar 50ste haar echtgenoot stierf, is Hillie gaan schrijven. Boeken met Samos als thema. “De mythologie doet iets met me.” Steeds was er de terugkeer naar haar geliefde eiland. En steeds was er weer heimwee als ze terug was in Nederland. In 2013 besloot Hillie de definitieve stap te zetten.

Verliefd

Vanuit hun woning kijkt Hillie uit over Agios Konstantinos, waar het huis van Louise en Petros staat. “Ook Nederlanders”, zegt ze. Wie Louise (71) en Petros (73) Stathi voor het eerst de hand schudt, denkt meteen aan het klassieke verhaal: vrouw gaat op vakantie naar Samos, wordt verliefd op een Griek en besluit daar te blijven. Maar het verhaal van Petros en Louise is anders. Het is een bizar verhaal dat zo model zou kunnen staan voor een film. We schrijven 1910 als in Agios Konstantinos de vader van Petros wordt geboren. Een paar jaar later dreigt er een noodlot: de Turken zijn begonnen met het rekruteren van jongetjes die ouder zijn dan 4 jaar voor het Turkse leger, een groep waar de vader van Petros onder valt. Zijn moeder, de oma van Petros dus, besluit met de kleine te vluchten en belandt na de nodige omzwervingen in Egypte. Niet zo raar, daar leefde een grote Griekse gemeenschap. Om er te komen, moesten er heel wat hobbels genomen worden, soms levensgevaarlijke voor een vrouw met een klein kindje. Op weg naar de eindbestemming ontmoet Petros’ oma een Nederlander, die in het Franse vreemdelingenlegioen zat en de belofte deed haar mee te nemen naar Nederland.

Zo belandden moeder en kind in ons land. Pa groeide op in Nederland, trouwde, kreeg zeven kinderen waar Petros er een van is. “Ik heb me nooit thuis gevoeld in Nederland”, zo zegt hij. “Ik heb de drang altijd gehad om op zoek te gaan naar mijn familie hier. En ik wilde mijn zoon Dimitri graag zijn roots laten zien.”

Toen Petros twaalf jaar geleden Louise ontmoette, was het Louise die voorstelde het eens te gaan proberen; wonen op Samos. Eerst een half jaar, daarna voorgoed. Sinds vijf jaar wonen ze er, in een huis dat door een rustige straat en wat rotsblokken gescheiden wordt van de zee. “Met dit klimaat, ik functioneer veel beter dan in Nederland”, zegt Petros. Het stel is lid van een zangkoor, een dansgroep en verleent hand- en spandiensten voor een restaurant in de straat. “Door de familieband van Petros worden we omarmd door de bevolking, wij zijn geen toeristen”, aldus Louise. “We zien nog steeds nieuwe dingen op het eiland, het is zo mooi!”

Idioot plan

Agios Konstantinos heeft blijkbaar een aantrekkingskracht op Nederlanders. Het traditionele dorp aan de noordkust is tegenwoordig ook een vakantiebestemming. Marjan Niemeijer is er beland in ‘een klein paradijs waar ze helemaal happy is’. De nu 55-jarige Groningse weet nog precies hoe ze ertoe kwam naar Samos te emigreren. Op 29 augustus 2011, om 8.50 uur in de straten van Pythagorion gebeurde het: “Het was ‘boem’, ik wist op dat moment ‘hier wil ik wonen’”, zegt Marjan, die anderhalf jaar nodig had om te stap te zetten. “Een idioot plan, alle zekerheden liet ik achter me. Daar ben ik totaal het type niet voor. Maar Samos heeft me geroepen. En het was de juiste keuze, hier ben ik thuis.

Marjan volgde dus haar hart. Nu verzorgt ze yogalessen, inspiratieweken en wandelingen (‘In Nederland wandelde ik niet eens, hier ben ik gids!’). “Ik ben minder bang geworden. Zorgen over hoe te overleven heb ik bijvoorbeeld niet meer. Er komt altijd wel een oplossing”, zegt Marjan. Als voorbeeld vertelt ze het verhaal van de oude vrouw die gevallen was en niets meer kon. “Echt het hele dorp werd ingeschakeld voor hulp. Dat is Samos!”

Mr. Blue Sky

‘Pap waarom verkoop je je huis niet om een boot te kopen waarmee we samen de wereld over varen?’ De reislustige Jiske (29) lag op een strand in Australië toen ze een appje stuurde naar vader Peter (56). “In een impuls”, zegt Jiske, niet wetende dat het voor Peter het laatste zetje was dat hij nodig had om een langgekoesterde wens in vervulling te laten gaan. “Ik heb kanker gehad, ben daar gelukkig goed uitgekomen, dus het was voor mij het moment om de droom eens de wereld te bereizen uit te laten komen”, zegt Peter.

Van de opbrengst van zijn huis, kocht Peter een zeilboot. In tegenstelling tot de andere Nederlanders, bracht het toeval hem en zijn dochter naar Samos. “De boot die ik per se wilde hebben, lag hier in de haven in Samos. Omdat er nog het nodige opgeknapt moest worden, ben ik hierheen gegaan.”

Het plan was even in Samos te blijven, maar het opknappen duurt wat langer dan gedacht. “Het gaat wel een jaartje duren. Maar erg vinden we het niet. Sterker nog, we zijn verknocht geraakt aan het eiland. Misschien heeft het zo moeten zijn dat we hier bleven”, aldus Peter. Terwijl Peter dag en nacht aan de boot werkt, is Jiske erop uit getrokken. “Ik ging Grieks leren en ken inmiddels veel mensen in het dorp (Pythagorion, red.) waar ik ook af en toe werk”, zegt ze. Hoe lang vader en dochter nog op Samos blijven hangt natuurlijk af van de boot, Mr. Blue Sky. Maar omdat ze zich zo prettig voelen, hebben Peter en Jiske geen haast.

Crisis

Ooit, nog voor de crisis was er een vrij grote Nederlandse gemeenschap op Samos. Sinterklaas werd gevierd, er werd Nederlandse les gegeven en er waren gezamenlijke activiteiten. De crisis gooide roet in het eten. Gemengde gezinnen vertrokken noodgedwongen om niet meer terug te keren. Wie dat wel deden waren Titia Rakers en haar man Jorgos (50). Titia zette in 1997 voor het eerst voet op Samose grond. De nu 45-jarige Hazerswoudse was er tijdelijk gestationeerd als hostess. Terug in Nederland bleven de ‘Samoskriebels’, en steeds weer keerde zij er terug. Alsof het zo moest zijn raakte ze verliefd op een jongen van Samos, Jorgos. “Dat was in 2004, in 2006 ben ik hierheen verhuisd”, vertelt Titia in de eetzaal van haar hotel waar ze zojuist haar twee jongens Vasilis (10) en Andreas (8) boterhammen heeft voorgeschoteld. Bruine boterhammen ja, want je kunt het meisje wel uit Nederland halen….. “Dat geldt ook voor het avondeten. Gewoon aardappelen, vlees en groenten”, zegt Titia, die tijdens de crisis alleen met de kinderen naar Nederland verhuisde terwijl Jorgos op Samos bleef. “Het was hier zo erg dat ik geen toekomst meer zag en het beter vond voor de kinderen om in Nederland op te groeien. Maar toen we in 2015 hier op vakantie waren, ging er een knop om en wist ik het zeker: wij horen thuis op Samos. Ik voel me hier veel beter dan in Nederland.”

Terwijl Jorgos een paar honderd meter verderop aan het strand een watersportbedrijf runt, zwaait Titia sinds drie jaar de scepter over een authentiek Grieks hotel aan de hoofdweg van Pythagorion, tegen het centrum aan. Haar liefde voor Samos noemt ze ‘niet te omschrijven’: “De vriendelijkheid, ik ben vanaf dag één opgenomen in de gemeenschap.”

De Nederlanders hebben het allemaal met elkaar gemeen: de liefde en bewondering voor de autochtone bevolking. “Echt respect”, zegt Jiske. “Veel Grieken hebben weinig en dat beetje dat ze hebben, willen ze ook nog met je delen. Het zijn echt waar alleen maar aardige mensen hier op Samos.”

Hillie Kuipers: “Samos is een echt familie-eiland, iedereen helpt elkaar. De bewoners hebben het zwaar gehad de afgelopen jaren, en velen nog steeds. Maar er wordt niet geklaagd. Er wordt gelachen en gedanst. Altijd.” Gevraagd naar het geheim van Samos, lacht Marjan mysterieus: “Dat is niet te omschrijven. Het is de energie hier die zo bijzonder is.”